Monsanto enpresa transnazionalak bertan behera utzi du Mexikon glifosatoa eta arto transgenikoa gizakientzat debekatzearen aurkako epaiketa, Andrés Manuel López Obrador presidenteak 2020tik aurrera dekretatu zuena. "Bizitzaren aldeko garaipen juridikoa", adierazi zuen Humanitate, Zientzia eta Teknologien Kontseilu Nazionalak (Conahcyt).

Conahcyt delakoaren arabera, Monsantoko bi enpresak babesa berretsi zuten, ekainaren 19tik 24ra bitartean epaiketan atzera egin zuten idazkien bidez. Conahcyt erakundeak Administrazio Arloko Laugarren Epaimahai Kolegiatuan enpresak sustatutako babesaren aurkako hainbat lege-errekurtso aurkeztu ondoren gertatu zen hori.

Helegiteak José Patricio González Loyola Pérez, Jean Claude Tron Petit eta Ricardo Gallardo Vara magistratuei eman zitzaizkien. Azken hori magistratu txostengile gisa kendu zuten, ez zituelako aintzat hartu giza eskubideak, prekauzio-printzipioa eta glifosatoari eta arto transgenikoari eragindako kalteen ebidentziak.

Gallardo Vararen mugiarazpenaren ondoren, Monsantori mesede egiteagatik seinalatua, kasua Tron Petit magistratuaren esku geratu zen. Testuinguru horretan, enpresak atzera egin zuen 2022an Francisco Rebolledo Peña epaileak bere alde ebatzi zuen epaiketan.

Harrezkero, Conahcyt delakoak "eztabaidatzat, kontraesankortzat eta partzialtzat" hartu zuen epaia. Horregatik, Semarnat eta Cofepris erakundeekin batera, berrikuspen-errekurtsoa aurkeztu zuen, eta auzia epaitegi honetara eraman nuen 2022ko urrian.

Zentzu horretan, zientzia-kontseiluak adierazi zuen Monsantoren erretiroak "arrazoiaren nagusitasuna bizitzaren alde" adierazten duela, baita osasunaren, naturaren, aberastasun biokulturalaren eta elikadura-subiranotasunaren alde ere.

Monsanto, glifosatoa gaizki erabiltzeagatik seinalatua

Conahcyt-ek gogorarazi zuen Monsantok ehunka mila milioi dolar ordaindu zituela Estatu Batuetako 100 mila epaiketa baino gehiagotan egindako zigor kalteengatik. Epaiketa horietan, glifosatoa minbiziaren garapenarekin erlazionatu zen, baita milioi askoko isunak ere publizitate engainagarriagatik.

Lehen epaiketetan -nabarmendu zuen- enpresak glifosatoak minbizia eragiten zuela bazekielako frogak aurkeztu zituzten, eta ezkutatu egin zuen. Gainera, berak idatzitako eta bere aldeko artikulu zientifikoak sustatu zituen, baina beste izen eta bitarteko batzuk erabiliz.

Era berean, Estatu Batuetan adierazi zuten enpresak zientzialari independenteak gutxiesteko estrategietan parte hartu zuela. Besteak beste, Osasunaren Mundu Erakundearen minbiziari buruzko nazioarteko ikerketa-agentziaren aurka egin zuten ekintza bera.

Mexikoren kasuan, Conahcyt egunkariak gogorarazi zuen Monsantok eragin handia izan zuela Genetikoki Eraldatutako Organismoen (Lbogm) Biosegurtasun Legearen sorreran. Erakunde sozial eta aktibistek Monsanto Legea ere deitu zioten.