Joan den uztailaren 9an, Frantziako Gobernuak dekretu bat onartu zuen sasoikako langileen asteko atseden-eguna uztan bertan behera uzteko. Neurri hau erabiltzearen aurka agertu dira Ipar Euskal Herriko ardo eta piper ekoizleak.

Uztailaren 9an argitaratu zen Frantziako gobernu-dekretu batek –aldaketa bati atea irekitzen zioten hauteskundeak egin eta bi egunera– nekazariei aukera ematen die, egoera jakin batzuetan, sasoikako langileen asteko atseden-eguna baliogabetzeko.

Neurriak, xanpain ekoizleen eskariei erantzuten dienak, eztabaida bizia piztu du. Mediabask elkarteak Euskal Herriko ardo eta piper ekoizleen iritzia jaso du, eta ez dutela aukera hori baliatzea aurreikusten adierazi dute.

Uztailaren 27an argitaratutako «Gure bizitzek mahats-mordo batzuek baino gehiago balio dute» izeneko iritzi-artikulu batean, Akitania Berriko Eskualde Kontseiluko Talde Komunista, Ekologista eta Hiritarreko kideek aldarrikatzen zuten «nahitaezkoa dela lotsa-dekretu hau ezabatzea», eta «2023an Champagne inguruko mahastietan hildako nekazaritzako sasoikako langileei egindako beste irain bat» zela esaten zuten, bero handiaren ondorioz.

Arau berriak asteko atsedenaldia eteteko izapideak errazten ditu, «30 eguneko aldian behin», «salbuespenezko inguruabarren kasuan, bereziki atzeratu ezin diren lanen kasuan», eta zehazten du «eskuz egindako uztak» eta «kontrolatutako jatorri-deitura bati edo adierazpen geografiko babestu bati lotutakoak» izan behar dutela.

"Ez du zentzurik"

Ipar Euskal Herrian hainbat sektorek har dezakete dekretu hori, batez ere ardo eta piper ekoizleen artean. Hala ere, Ximun Bergouignan Irulegiko Ardoaren Jatorri Deiturako presidentekideak eta Panpi Olaizola Ezpeleta jatorri babestuko piperraren sindikatuko lehendakariak ez dute inolako zentzurik ikusten sasoikako langileek uztan sei egun jarraian lan egitea, eta genero horretako edozein jardueraren aurka daude.

Olaizolak dio piperraren uztan «inork ez duela eskatzen sasoikako langileek igandeetan lan egitea». Sektore horretan abian jartzen diren kontratu motak «astean 35 orduko kontratuak izaten dira, oro har», eta, beraz, haren ustez, dekretuak ez du ondoriorik izango.

Berguoignan Ipar Euskal Herriko mahastizaintza eta ardogintza kooperatiba handienaren arduraduna da eta 110 hektarea baino gehiago ditu. Mahats-bilketan parte hartzen du. Aurten irailaren amaierara arte atzeratuko da, eta "inoiz" ez du zortzi egunez jarraian lan egiten. Azaldu duenez, kontratu motak dagoeneko «oso liberalak dira, sasoiko langileei 50 orduz lan egiteko aukera ematen dieten legeak ditugu, baita 70 ordu ere!».

Neurri horiei atseden-eguna etetea gehitu behar zaie orain. «Nolanahi ere, ez zait ideia ona iruditzen hamar egunez jarraian lan egitea, eta, jakina, ez dio ezer ekartzen uztari. Hori guztia gugandik oso urrun dago, ez dugu praktikan jarriko».

Marie Sengriz Pirinio Atlantikoetako departamenduko Nekazaritzako Enpresarien Taldeko (GEA) koordinatzaileak ez du zalantzarako tarterik uzten: «Gaur egun hau ez da errealitatea guretzat, ez dugu maila horretako eskaerarik jasotzen». Izan ere, adierazi du operadoreren batek dekretu horri heltzea eskatuko balu, berak «ziurtatuko lukeela halakorik ez gertatzea».