Denon Bizitzak Erdigunean plataformak egindako agerraldian, zaintza langileen baldintzak hobetzeko, pribatizazioa amaitzeko eta lanaldia murrizteko exijitu dute EHNE Bizkaia, LAB, Steilas, ESK, Hiru sindikatuek eta Etxalde mugimenduak.

«Historikoa». Halaxe izan zen iazko azaroaren 30a. Egun hartan, Euskal Herriko mugimendu feministak greba feminista orokorrera deitu zuen, eta kaleak hartu zituen zaintza eskubide kolektiboaren alde. Eguna mugarria izan zen arren, egun hartan ez zen ezer amaitu. Horren erakusle izan zen atzo, grebaren urteurrenari begira, Denon Bizitzak Erdigunean plataformak egin zuen agerraldia. Bertan izan dira LAB, Steilas, ESK, EHNE Bizkaia, Etxalde eta Hiru, eta argi utzi dute borrokan jarraitzeko asmoa dutela: «Zaintza eskubide kolektiboaren aldeko borrokan ekarpen sindikala egiten jarraitzeko konpromisoa hartzen dugu». Horretarako, instituzioak eta patronalak interpelatuko dituzte.

Instituzioen «arduragabekeria» salatu dute sindikatuek, pribatizazioaren eta negozioaren ereduan sakontzen jarraitzea erabaki dutelako. Horren aurrean, sindikatuek konpromisoa hartu dute negoziazio kolektibora premiazko neurri batzuk eramateko. Izan ere, adierazi dute bizitzak erdigunean jarriko dituen zaintza sistema publiko eta komunitario batera bidean enpleguaren eremuan urratsak egiteko agenda markatu beharra dagoela.

Premiazko neurrian artean, zerbitzu publiko gehiago ez pribatizatzeko exijitu dute, eta gaur egun pribatizatuta daudenak publiko egiteko. «Eta irabazi asmoa guztiz ezabatzea», erantsi dute. Zerbitzuetan baliabideak jartzea eta lurralde historikoen arteko oreka bermatzea ere nahitaezkotzat jo dute.

Lanaldia murriztea ere ezinbestekotzat jo dute agerraldian parte hartu duten sindikatuek. 30 orduko lanaldia lortu arte, jaitsiera «progresiboa» eta «adierazgarria» izan dadin nahi dute, soldata jaitsierarik gabe. Horri esker, bizitza «bizigarriagoa» izango litzateke. Murrizketaren helburua gizonek ardurak hartzea ere bada, «erantzunkidetasunez zaintza lanak banatzeko».

Bilbon egingo diren jarduerak.

Zaintza langileei dagokienez, lan baldintzak hobetzeko eskatu dute: alde batetik, hitzarmenak hobetzea eta ez dauden eremu horietan berriak sortzea, lurraldeen arteko desorekak saihestuz; bestetik, ratioak jaistea. «Erabiltzaile zein langileen baldintzak hobetzeko», dekretuak berritu eta hobetu behar dira, eta baliabide gehiago jarri.

«Gizonek ez zaintzearen pribilegioari uko egin diezaioten eta zaintza lanetan ardura har dezaten», baimenak hobetzea da premiazko beste neurri bat, eta «egungo egoera zapaltzailea betikotuko ez duen» kontziliazio bat ezartzea. Horretarako, besteak beste, sektore feminizatuetako lanaldi murrizketetan ordezkapenak bermatu behar dira, eta kotizazioan ezin da penalizaziorik egon. Zaintzeko baimenak familia nuklearretik kanpo eskuratu ahal izatea ere proposatu dute.

Zerbitzu publikoak indartzea

Modu integral eta duin batean zaintzeko eta zainduak izateko, LAB, Steilas, ESK, EHNE Bizkaia, Etxalde eta Hiru erakundeek argi utzi dute oinarria zein den: «Zerbitzu publikoak indartzea ezinbestekoa da». Inbertsio handiagoak exijitu dituzte gizarte zerbitzu, etxebizitza eta osasun sistema publiko, unibertsal eta eraginkorra lortzeko. Are gehiago: «Zaintza lanen egoera irauli nahi badugu, zalantzarik gabe, kontzientziazioa eta heziketa dira tresnarik eraginkorrenak». Hori dela eta, hezkuntza sistema hizpide, hainbat aldarrikapen egin dituzte: berdintasun planak adostea, eguneratzea eta garatzea; curriculumean zaintza txertatzea; eta beharrezko baliabideak ezartzea, ikastetxe guztietan hezkidetzarako plan egonkor eta kalitatezkoak egon daitezen.

Neurrien berri emateaz gain, gaurko agerraldian herritarrei dei egin diete mugimendu feministak etziko antolatu dituen mobilizazioetan parte har dezaten. Bilbon Zaintzaren Herria egingo dute, eta Gasteizen, kalejira bat. Iruñean, berriz, topaketa batzuk antolatuko dituzte, eta Donostian, elkarretaratze bat. Beste eskualde batzuetan ere mobilizazioak egingo dituzte.

LAB, ESK, STEILAS, EHNE, Hiru sindikatuek eta Etxalde mugimenduak Gipuzkoako Foru Aldundiaren Donostiako egoitzaren aurrean salatu dutenez, basogintza sektorean neurri falta dago eta horrek lan istripuen tasa "onartezina" pairatzen du. Era berean, egungo baso-ustiaketaren eredua aldatzea eskatu dute.

Azken urteetan basogintzak hilkortasun tasa altuak izan ditu. Sektore hori eraikuntza bera baino 10- 15 aldiz hilkorragoa da bere langile kopurua ikusita (nekez izango dira 1.000 langile Euskal Herrian). Sektorearen sakoneko prekaritatea da oinarrizko arrazoietako bat; adibide gisara, 2018ra arte eremu horretan oso langilek gutxik ziharduen alta emanda dagokion CNAEan, eta ikuskaritza kanpaina baten ostean bat-batean altan emandako langile kopuruak nabarmen egin zuen gora. Horrek ez du esan nahi langile kopuruak gora egin zuenik, baizik eta lanean ziharduten langile asko altan eman zituztela.

Bistan da aktibitateak badituela berezko arriskuak, baina basogintza ereduak, hain zuzen basogintza intentsiboak, arrisku horiek nabarmen areagotzen ditu. Euskal Herrian, eredu hori batez ere Kantauri isurian ematen da, gerraosteaz (1940) geroztik, beraz, termino historikoetan oso berria da. Kanpoko espezieak hazkunde azkarreko espezieak aldatu, hazi eta matarrasa moduan ateratzen dira denbora ziklo motzetan. Horretarako makineria astuna erabiltzen da eta mendian pistak irekitzen dira egurra atera ahal izateko. Gainera, interbentzioak askotan lur eremu pribatu txiki, bakan eta urrunetan egin behar izaten dira, lanerako planifikazio egokia eramateko aukerak murriztuz.

Azken hamarkadetan ikuspegi ekonomikotik porrot egin du, bidean milioika euro publiko xahutu ditu diru laguntzetan; bioaniztasun ikuspegitik, berriz, gure mendi lurrak eraldatu ditu, bertako basoak eta espezieak masiboki alboratu ditu eta, era berean, matarrasek eta habitataren eraldaketak bertako fauna larri erasotu du. Zer esanik ez lan osasunaren ikuspegitik. Izan ere, basoaren ustiaketa intensiboa ordekan edo lur lauetan egin behar litzakeenean, teknika horiek gure malkarretara ekartzean arrisku faktorea muga onargaitzetara iristen da.

Bideragarritasun ekonomiko faltak lanorduak modu masiboan eginarazten ditu (7:00-19:00) baita larunbatetan ere; arrazoi beragatik makineria zaharra eta desegokia erabiltzen da malkar handietan, eta lan erritmoak oso altuak dira ustiatutako materialaren balioa oso eskasa delako. Prebentzio neurriak ez dira aplikatzen, langileak modu isolatuan lan egiten dute, ez dago baliabide prebentiborik, formakuntza falta nabaria da eta, oro har, ez da laneko araudia errespetatzen. Lanaren berezko arriskuei gehitzen zaizkien faktore horiek dira istripu tasa handiaren eragileak.

Basogintza eredua aldatu beharra dago

Kontzentrazioa deitu duten erakundeek dei egiten diegu Gipuzkoako Foru Aldundiari
eta Batzar Nagusiei, mendi foru arauak alda ditzaten, basogintza jasangarri baten defentsan, eredu intentsiboa baztertuz, bideragarritasun ekonomikoa, bioaniztasunarena, bermatzeko, eta, horrekin batera, lan osasuna eta lan baldintzak ere bermatuak izan daitezen.

Baso politika horiek aldatu eta eraginkor bilakatu bitartean hainbat neurri proposatzen ditugu:

1. Premiazkoa da lurraldearen okupazioa orekatzea, elikadura jardueraren beharrak kontutan hartuta. Ondorioz, beharrezkoa ikusten dugu ahalik eta epe laburrenean %30tik beherako malda duten lur azalerak elikagaiak ekoizteko erabiltzea.
2. Lur publikoan basogintza intentsiboaren debekua, eta, ondorioz, mozketak eta matarrasak alde batera uzten joatea.
3. Lur pribatuan arriskuen arabera zonifikazio bat egitea, non malkarra erabakigarria izango den eta %60tik gorako malda duten lur azalerak baso autoktonora bideratuko diren, kontserbaziorako %50eko maila ezarriz eta matarrasak albo batera utziz.
4. Eredu aldaketa gauzatzen den bitartean Aldundiek “saka” baimenak baldintzatuko dituzte:

• • Departamentutik baliabideak baso ateratzea kontrolatzeko prebentzio ikuspegitik
  • Ordutegia mugatu eta ikuskatu -”franja horaria”- fitxajea.
  • Baliabide prebentiboen presentzia (soilik horretarako)
  • Kontratazio mota bermatzea iruzurrik ez dagoela kontrolatuz.
  • Aldundia Osalanekin koordinatuko da Basozainek zuzenean Osalango teknikarien eskutik formakuntza jaso dezaten.

ELA, LAB, CCOO Euskadi, CCOO Nafarroa, UGT Euskadi, UGT Nafarroa, ESK, CGT-LKN, STEILAS, SOLIDARI, EHNE Nafarroa, Hiru sindikatuak eta Etxalde mugimendua mobilizatu dira gaur Gernika-Palestina herri ekimenarekin batera Iruñean, Bilbon, Gasteizen, Donostian eta Tuteran, Palestinan genozidioa bertan behera uztea eskatzeko.

Sindikatuen eta Gernika-Palestinaren arteko komunikatua

Urrian urte bat betetzen da Israelek bete herri palestinarraren aurkako indarkeriaren azken eta enegarren erasoa hasi zuenetik. Eskalada beliko hori Gazan hasi zen, eta berehala hedatu zen lurralde palestinar guztietara. Palestina, Estatu Batuek, Europar Batasunak eta nazioarteko komunitatearen zati handi batek emandako inpunitatearekin benetako genozidioa pairatzen ari da Israelen eskutik. Palestinar herriaren aurkako erabateko gerra honek, 42.000 palestinar baino gehiago erail ditu, horietatik gehienak haurrak direlarik. Jerusalem eta Zisjordaniako palestinarren aurkako bortizkeria nahiz Israelen gerra krimenak etengabeak izaten ari dira, eta genozidio hau mundu osoa zuzenean ikusten ari da.

Ezerk ez du inoren lurraldea okupatzea legitimatzen, ezta gerren ondorio krudelak ere, ez eta populazio oso bat suntsitzea, giltzapetzea, edota ukatzea ere. 2024. urte honetan, ordea, inoiz gertatu den genozidiorik krudelenetariko baten lekuko gara, eta halere, nazioarteko komunitateak ez du izugarrikeria honekin bukatzea lortu. lzugarrikeria diogu, bi daturen bidez soilik ikusaraz dezakegulako genozidio palestinarraren irismena: Israelgo armadak, Israelgo estatuak alegia, dagoeneko 42.000 palestinar erail ditu, eta Gazako kaleen eta azpiegituren %70 suntsitu ditu. Bi datu soilik, ondorio humano, sozial eta politiko larriak dituen Nakbha baten aurrean gaudela baieztatzeko. Israelek Libanori eraso eginda, milaka hildako eta suntsipen gehiago eragingo duen urratsa egin du. Non eta nola amaituko den ez dakigun espirala abiatu da.

Palestinak gure elkartasuna behar du, baina batez ere konponbideak behar ditu. Ezin dugu Palestina bakarrik utzi. Palestinar herriak amets egiteko, bere etorkizuna erabakitzeko, aske izateko eta duintasunez bizitzeko eskubidea du. Horregatik, premiazkoa da denbora gehiegi irauten duen genozidio honi irtenbideak aurkitzea. Ildo horretan, bide diplomatikoak ireki behar dira berehalako su-etena eta Palestinaren kolonizazioaren eta okupazioaren amaiera nahiz eskubide nazionalak erdigunean jarriko dituen ebazpen politiko integrala lortzeko.

Basakeria honekin amaitzea behar-beharrezkoa da eta horregatik, giza eskubideak urratzen dituenarekiko konplizitate oro amaitzea eskatzen dugu. Langile klaseari presio-neurri guztiak aktibatzen jarrai dezagun eskatzen diogu, Israelek Nazio Batuen ebazpenak errespeta ditzan eta eskualdean bake nahiz egonkortasun egoera bat lor dadin. Gainera, gure erakundeei apartheidaren, gizateriaren aurkako krimenen eta herri palestinarrak pairatzen duen genozidioaren konplize izateari utz diezaioten exijitzen diegu.

Hego Euskal Herriko hiriburuetan egin dituzten elkarretaratzeetan "euskal preso, iheslari eta deportatuen etxeratze bidean berresten" direla jakinarazi dute sindikatuek eta Sarek antolatutako mobilizazioetan parte hartzeko deia egin dute.

ETXALDE mugimenduko eta ELA, LAB, ESK, STEILAS, CGT/LKN, CNT, HIRU, EHNE sindikatuetako ordezkariek elkarretaratzeak egin dituzte ostegun honetan Iruñean, Gasteizen, Donostian eta Bilbon Sare Herritarrarekin bat egin eta "euskal preso, iheslari eta deportatuen etxeratze bidean berresten" direla jakinarazteko.

'Langileok konponbidean' lelopean, salbuespen neurriak kentzea, gradu erregresiorik ez egitea edota preso adindunak etxeratzea eskatu dute.

Ekainean bete zituen hamar urte Sare Herritarrak. Langile ordezkariek urteotan egindako ibilbidea zoriondu nahi izan dute eta "bakearen, konponbidearen eta elkarbizitzaren bidean" Sareren ondoan jarraituko dutela argitu nahi izan dute.

Langileek "elkarbizitzaren bidean" "zeregina" dutela baieztatu dute eta "lantokietan hasi eta euskal herrian barna konponbideari ekarpenak egiteko gizarteak duen nahia zabaldu eta etxeratze prozesuari ekarpenak egiteko konpromezua" adierazi dute.

Bide horretan, Sarek deituriko mobilizazio eta ekimenetan parte hartzeko deia egin dute. Hasteko, uztailaren 4an, Sarek eta Etxeratek deituta, Iruñean egingo den Etxera Kalejiran parte hartzeko deia luzatu dute.