WWF, Sociedad Española de Agricultura Ecológica y Agroecología (SEAE), SEO/BirdLife eta Ekologistas en Acción erakundeek Fitosanitarioen Erabilera Jasangarrirako Ekintza Plan Nazional (PAN) berri bat eskatu dute, pestiziden erabilera %50 eraginkortasunez eta modu errealistan murrizteko, hemendik 2030era bitartean, Baserritik Mahaira eta Biodibertsitatearen Europako estrategiek proposatzen duten bezala.

Joan den astelehenean egindako Nekazaritzaren eta Landa Garapenaren Konferentzia Sektorialean, zortzi autonomia erkidegok Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioak (MAPA) proposatutako Fitosanitarioen Erabilera Jasangarrirako Ekintza Plan Nazionalaren (PAN) onarpena blokeatu zuten. WWF España, Sociedad Española de Agricultura Ecológica y Agroecología (SEAE), SEO/BirdLife eta Ecologistas en Acción erakundeek txalotu egin zuten testua kendu izana, "ingurumenaren eta osasun publikoaren urgentziari aurre egiteko eraginkortasunik ez duelako", eta berriz egiteko eskatu zuten.

Testua bertan behera utzi zuten kontseilaritzek alegatu zuten ingurumen-anbizio gehiegi zegoela eta ez zegoela hura aplikatzeak nekazaritza-sektorean izango zuen eraginari buruzko azterketa "seriorik". "Baina nekazaritza-jasangarritasunak, elikadura-subiranotasunak eta osasunak justu kontrakoa eskatzen dute", argudiatu dute erakundeek. Zirriborro berriak "helburu sendoagoak izan behar ditu pestiziden erabilera %50 modu eraginkor eta errealistan murrizteko hemendik 2030era", "Baserritik Mahaira" eta Biodibertsitateari buruzko Europako estrategiek proposatzen duten bezala.

Kontseilaritzen arabera, Espainiako Estatuak laster lortuko ditu plagiziden erabilera %50 murrizteko helburu europar horiek, baina ez dute kontuan hartzen benetan erabilitako plagizida guztiak ez direla kontabilizatzen, sekretu estatistikoaren mende daudelako. Era berean, ez da kontuan hartzen hainbat agrokimiko konbinatuta erabiltzearen ondoriozko "cocktail" efektua, Ekologistak Martxan taldeak egindako "Motxila toxikoa" txostenak erakusten duen bezala. Ingurumen-erakundeek "sinplistatzat eta manikeatzat" jotzen dute autonomia-erkidegoen jarrera; izan ere, orain arte pestiziden erabileran lortutako ustezko murrizketa paperaren gaineko murrizketa baino ez da.

Nabaritasunean oinarritutako anbizio gehiago

Lau taldeen iritziz, legegintza-proposamenak Espainian dagoen egoera "kezkagarritik" abiatu behar du. Trantsizio Ekologikoko Ministerioaren Uren Kalitateari buruzko Txostenaren (2010-2023) eta Erronka Demografikoaren (MITECO) arabera, kontrol-estazioen %30ek gainazaleko uretako pestiziden legezko mugak gainditzen dituzte. Eta sintesi-produktu horiek minbizia, diabetesa eta nahasmendu neurologikoak bezalako gaixotasunekin lotzen dituzten ikerketa zientifikoen kopurua kontuan hartzea. Gainera, nazioarteko erakundeen ohartarazpenak jaso behar ditu, hala nola FAOrena, 10 laboretik 8ren ekoizpena eta agrotoxikoen erabilera areagotzearen mehatxupean dauden polinizatzaileak erlazionatzen baitituzte.

Bost ingurumen-erakundeek uste dute PAN berriak bere lehentasunen artean izan behar duela plagizida arriskutsuenak berehala debekatzea eta sintesi-konposatu kimikorik gabeko eremuak bultzatzea espazio sentikorretan (ikastetxeak, ospitaleak...). Era berean, nekazariei trantsizioan laguntzeko aholkularitza-sistema publikoak ezarri behar ditu. Gainera, beharrezkoa da glifosatoa nekazaritzatik kanpo erabiltzea eragoztea, herbizida kantzerigeno potentzial gisa, OMEren arabera. Nolanahi ere, Ingurumen Ebaluazio Estrategikoa egin behar da, aipatutako ingurumen-erronken eta osasunaren mailan egoteko.

GKEek "alderdikeriak saihesteko eta alderdikeriak saihesteko" eskatu diote MAPAri. Horiek "nekazarien eta sasoikako langileen babesari kalte egiten diote, eta mehatxatu egiten dituzte elikagaiak ekoiztearen mendeko ingurumen-zerbitzuak". Gainera, MAPAri ez ezik, MITECOri eta Osasun Ministerioari ere plagizidei buruzko plan bateratu bat eskatu diete, ingurumena eta osasun globala babesteko eta elikadura-subiranotasuna bermatzeko. "Eta zenbat eta lehenago, hobe".