Ekologistak Martxan taldeak "Elikagaien benetako prezioa" izeneko txostena argitaratu du. Bertan, kostaldeko hainbat gune enblematikoren narriaduraren arrazoiak jasotzen dira, elikadura-sare "esportatzaile, konplexu eta opako" bati buruz ohartarazteko.
[Ecologistas en Acción]Txostenak erakusten duenez, iberiar penintsulako hegoaldeko kostaldean, Murtziatik Huelvaraino, nekazaritza industrialaren eraginak eragiten dio eskualdeari, eta esponentzialki hazi da, batez ere Espainia Europar Batasunean sartu zenetik. Naturan eta pertsonengan izan duen eragina oso tristea izan da azken urteotan: nekazaritza intentsiboa Murtziako Eskualdeko Campo de Cartagena eskualdean, Itsaso Txikiaren aldizkako eutrofizazioa eragiten duena; plastikozko itsasoa Almerian, non negutegietan barazkiak lantzeak nabarmen laguntzen duen ur masak mikroplastiko eta agrokimikoekin kutsatzen; edo fruitu gorrien laborantza Doñanako Parke Nazionaleko arro hidrografikoan, hitzez hitz urez drainatzen ari dena.
"Sistemak funtzionatzen du eta neurri batean eusten dio eskulan merkearen esplotazioari, normalean egoera ahulean dauden eta baldintza ankerretan lan egitera eta bizitzera kondenatuta dauden pertsonei. Horiek guztiak aspaldi kolapsoaren mugetara iritsi den eredu agroindustrial baten adibideak dira".
Produktu freskoen esportazioaren eskaera handia, bereziki barazkiak, zitrikoak eta fruitu gorriak, laborantza-eremu horietatik Europako iparraldeko herrialdeetara, batez ere Alemaniara, Erresuma Batura, Frantziara eta Herbehereetara, "berrikusi beharreko alderdietako bat da hegoaldeko eskualde horien etorkizuna, elikadura-subiranotasuna eta elikadura-sistema bidezkoago eta iraunkorrago baterako eraldaketa ziurtatu nahi baditugu".
Txostenean baieztatzen denez, Mediterraneoan iparraldeko supermerkatu kate handiek eta haien eragina soberan dago zer, nola, zenbat eta zer preziotan gertatzen den. "Eta badakite. Eta masa kontsumitzailea ere, nahiz eta oraindik ere aldaketak eragiteko dugun ahalmenaz ez jabetu".
Ildo horretan, "beharrezkoa da sentsibilizatzea eta aktibatzea, ez bakarrik produkzio-sektorea eta Europako hegoaldeko eremu horretako eragile sozial eta politikoak, baizik eta gizarte hartzaileak ere bai, horiek gabe ezinezkoa izango baita elikadura-subiranotasuna globalki indartzea eta Europako Batzordearen estrategia politikoa ‘Baserritik mahaira’ eramatea".