LAB, ESK, STEILAS, EHNE, HIRU eta Etxalde sindikatuek mobilizazio eguna deitu dute apirilaren 28rako, Laneko Segurtasun eta Osasunaren Nazioarteko Eguna, "Absentismoa, patronalaren iruzurra. Lan osasuna, gure eskubidea". Manifestazioak Donostian (11:30, Alderdi Eder) eta Iruñean (11:00, Sarasate pasealekua) egingo dira.

Sindikatuen arabera, datuek erakusten dute absentismoa "ke-laino bat" dela eta arazo nagusia laneko arriskuak direla, "patronalak legedia urratuz eragiten dituenak". Arrisku hauek emaitza larriak dituzte langileen osasunean, 64 hildako eta 102.000 istripu traumatiko 2024an.

Gasteizen, Legebiltzarreko atarian egin dute iragarpena. Izan ere, lan osasunerako intersindikalak 2024ko ezbeharren txostena aurkeztu dute bertan.

Adierazi dute 2024an enpresek zein mutualitateek 102.000 lan istripu aitortu dituztela, eta hauen erdiek baja eragin dutela. Zehaztu dute gertatzen diren lan istripuetako asko ez direla aitortzen.

Gaineratu dute "gobernuek heriotzen datuak ere izkutatzen dituztela", ohikoenak, garraiolarienak edo in itinere zein in mision istripuak izaten direlarik, askotan laneko heriotza bezala hartzen ez dituztenak.

Istripu eta heriotza hauetako asko beren afiliatu sarearen bidez ezagutzen dituzte sindikatuek. Horrela, sindikatuek 64 laneko heriotza zenbatu zituzten 2024an eta datu ofizialek 47 jaso zituzten. Sindikatuen arabera, honek erakutsiko luke datu ofizialak ezin direla seriotasunez hartu.

Patronalaren iruzurra

Azken urtean mutualitateen "ariketa zital berri bat" azaleratzen dela ere adierazi dute sindikatuek, enpresek aitortutako eta komunikatutako istripu traumatikoak ez onartzea.

Gaineratu dute sektore batzuetan "errazagoa da hiltzea", basogintzan, eraikuntzan, industrian edo garraioan, esaterako, eta beste batzuetan "errazagoa dela gaixotasun profesionalak garatzea", eta honetan gero eta nabarmenagoak direla afekzio psikosozialak. Honekin lotuta, sektore feminizatuek pairatzen dute egoera bortitzena. "Lan batzuek hil egiten dute, beste batzuek aldiz, ez dute bizitzen uzten".

Laneko gaixotasunei dagokienez, elkarte enpresarialak diren mutualitateetako sendagileek erabakitzen dute lehen instantzian, langileak pairatzen duen gaitz horren jatorria lanekoa ala arrunta den. Mutualitateen jarrerak "gaixotasun profesionalen azpierregistro lotsagarria eragiten dutela" gaineratu dute.

Sindikatuek nabarmendu dute patronalak ia 30 urte daramatzala indarrean dagoen lan osasuneko araudia ez betetzen, inpunitate osoz. Gaineratu dute "amaraun instituzionala inpunitate hori babesteko izan zela sortua", gobernuek ez dutelako patronala isuntzen eta patronalak ederki dakielako hori. Gobernuek enpresei zuzendutako mezua argia izango litzateke, “zuek jarraitu horrela, ez baita ezer gertatuko”.

Iruzur honetan funtsezkoa da mutualitateen egitekoa, "patronalaren inpunitatea eta gobernuen antzutasuna baliatzen baitute". Honela, OSALAN eta NOPLOIk egiten dituzten plan garestien islada ez da inon ageri.

Egoera latz honen aurrean LAB, ESK, STEILAS, EHNE-etxalde eta HIRU sindikatuek adierazi dute urratsak ematen jarraituko dutela. Era berean, gobernuei exijitu diete patronalari araudia betearazteko bitarteko errealak ipini ditzala.